Elkar ariketa 1

1.- Erabakien bidez erdietsi nahi lituzkeen helburuak hauek dira: euskalkiak

ez daitezen elkarrengandik gehiago urrun eta alden, lehenik; ahal daitekeen neurrian, elkarrengana bil daitezen, gero.

2.- Baina zer gertatu zen? Zabartuaz joan ziren gurasoak, zerurako bidea

umeei erakustean, eta Adamen umeak, elkarrekin lehian bezala, hasi ziren atsegin

lotsagarrien ondoren.

3.- Ingelesez ere maizegi gertatzen den bezala, ikus daitezke gure artean,

Elkarengandik urrun ez dabiltzala, elkarrizketa, elkar-izketa, eta, agian, elkar hizketa;

hitzegin, hitz-egin eta hitz egin.

4.- Itzulitakoan, hizketan hasi eta txangoaren inpresioak kontatu genizkion

elkarri

5.- Hala dirudi, ezin garela geure paperetatik atera, kosta egiten zaigula

gidoitik atera eta elkarren artean zinez mintzatzen hastea.

6.- Behartua dago gurasoa zortzigarren lekuan, ume eta mirabeei eragoztera

bekaturako bide eta arriskuetan ibiltzea, nola den arratsetan berandu etxeratzea, batez ere emakumeak; lagun gaiztoekin biltzea, neskatxa eta mutilen batzarreak diren etxeetara joatea, ezkontzeko hitzak emanik daudenak elkarrekin bakarrik

egotea.

7.- Aspaldi haserre egondako jendearen arteko besarkadak ikusi genituen

manifestazio erraldoian, eta euskaraz bi hitz baizik ez dakizkien jendea haiexek

erabiltzen zituela, elkar agurtzean.

8.- Ez daude, nabari da, Txinakoaren antzeko harresiz elkarrengandik bereziak, bai

baitira, urri edo ugari, pipa hartzen duten apezpikuak ere.

9.- Jauna: nahi du bada umeak kutxan gorderik edukitzea? Ez, baina bai,

neskatxak eta mutilak elkarrekin batzarreak etxeetan ez egitea, zeren bestela bekatu

asko hemendik etorriko diren, dela gogoz, dela hitzez, dela keinadaz.

10.- Denbora puska bat zeramatenean elkarri ekinean eta lurrean piririka,

zentinela karlistak Martin Saldias horma baten kontra zokoratu eta herio-kolpea

ematera prestatu zen.

11.- Begira ezkontzeko hitzak emanik edo ustean dagoen alaba horri utzi

diozun bere ezkutariarekin egoten nahi duen eran, zeuregan esaten duzula:

zaudete; bada gero ere elkarrekin. bizi behar duzue. Ah guraso zorigaiztokoa! Zure

gainean izango dira zure alabaren bekatuak.

12.- Berez bezala dator horrexegatik, ezer behartu eta bihurritu gabe, Urtegiro

haiek eta Egunkari hau elkarrekin berdintzea nahiz formari nahiz mamiari

dagokionez, elkarrengandik hain guztiz beste direlarik ere.

13.- Elkarri agur esan eta Saldias jauregirantz abiatu zen.

14.- Basoa ez zen oso itxia, horrenbeste terreno libre ikusi eta zuhaitzek

elkar errespetatzea eta batak besteari tokia uztea erabaki balute bezala.

15.- Ezkontzeko hitzak emanik daudenak elkarrekin hitz egiten egotea Baionako

apezpikuaren mendeko elizetan apezpikuak bakarrik barkatzen duen bekatua da.

16.- Urteak joan ahala, euskalkiak bereizten eta elkarrengandik urruntzen ari dira,

edozein hizkuntzaren dialektoak bezala.

17.- Hantxe, halaber, Irurtzungo edo inguruko herrietako neskatilak, elkarren

artean irrika eta beraien ardurapean utzitako umeekin jolastuz.

18.- Orduan, aspaldiko partez, ama, ahal bezain amultsuki ene bi besoen

artean hartu nuen eta gure bi matelek elkar ukitzen zutelarik, ene negaranpuluek harena busti zuten. Elkar sustengatuz joan ginen sukalderaino, isilisila.

19.- Ezkonduen bizimodua gurutze txit astun eta samina da berez, eta

burdinazkoak dira honen kateak, baina urrezko bihurtuko direla dio, ezkonduek

elkar dagokien bezala, maite badute.

20- Luze gabe, elkarren aurrean geunden, arrain zopa jaten biok, botila ardoa

aurrean.
21.- Beharrak eta indarrak batera joerazten ez gaituzteino, eta txorakeria

litzake orduan euskaldun guztiak giputzon esanera egongo direla sinestea, atzera begiratu behar dugu, euskalkiak are gehiago elkarrengandik bazter ez daitezen.

22.- Pentsatu nuen, gosaldu gabe, berehala arditegira joanen nintzela... eta

lanean hasiko, baina ordu berean ama sukaldetik atera zen eta uste baino

lehenago elkar gurutzatu genuen.

23.- Onginahi eta amodio hau aipatzen bada ezkonduak biziko dira, zakurra

eta katua, elkarri loturik, biziko liratekeen bezala.

24.- Haien arteko eztabaida oso lasaia izan zen, eta arrazoi osoa eman zion

Ali Beyren baieztapenari: «arabiarrek adeitasun handiz tratatzen dute elkar

zeinahi egoeratan».

25- Elkarrengandik hurbil samar daude bi misioetxe horiek; bertako misiolariek maiz joan behar izaten dute elkarrengana; eta hargatik, Pingliangeko prefekturaren zokorik baztertuenean dauden bi etxe horien artean hartu-eman handia izaten da.

26.- Hedabide beraren soldatapekoak izanak ginen urte batzuk lehenago.

Ongixko hartzen genuen elkar antzinako denboretan.

27.- Emakume ezkonduak egin behar duen laugarren gauza da setaren grina

hilduratzea edo hezteko neurri egokiak hartzea; bestela laster itzaliko da

ezkonduek elkarri  zor dioten onginahi eta amodioa: ez da bakerik zurekin izango,

eta nork eta nola igaroko du bere bizitza guztia zu bezalako zirauna bere aldean

daukala?

28.- Alta, begiratu balit, ez ote nion zorroa hustuko? Baina ez zen tokia, ez

eta momentu egokia. Beraz, bata ala bestea, mutu egon ginen elkarrenganako errespetuz eta bereziki errespetatu nahi genuelakoz lurrez estaltzen ari ginenaren memoria.

29.- Uste ez bezalako aldakuntzak dakartzate berekin urteek. Loidi aspaldiko

ezaguna dut. Haurretandik ez gara elkarrengandik urruti ibili Errenterian.

30.- Irailaren lehenengo egunetan abiatu nintzen nire barrutiaren iparraldea

ikertzeko asmotan. Ahal banezakeen, Txinako harresi handiaren iparralderaino

igarotzeko asmoa nuen, Gobiko misiolariekin elkar aditurik, deabruari ipar eta

hegoaldetik astinaldi gogorra emateko.